LKB – Kim Bảng, ngày 17/8/2025, trong không khí toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hướng về kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chiều ngày 17 tháng 8 năm 2025, tại Nhà Văn hóa thôn Kim Bảng, xã An Phú, TP. Hải Phòng, Chi bộ Làng Kim Bảng đã long trọng tổ chức Tọa đàm khoa học với chủ đề:“Nhà sư Hạnh – Trụ trì Chùa Kim Bảng, người chiến sĩ lặng thầm gieo hạt giống cách mạng trên quê hương Làng Kim Bảng, xã An Phú, TP. Hải Phòng.” Sự kiện không chỉ là dịp tri ân một nhân vật lịch sử đặc biệt mà còn là một hoạt động giàu ý nghĩa nhân văn, khẳng định sự hòa quyện giữa đạo và đời, giữa niềm tin tâm linh và lý tưởng cách mạng, đồng thời góp phần khơi dậy niềm tự hào, bồi đắp tinh thần yêu nước cho thế hệ hôm nay.

Đại biểu tham dự

Tọa đàm vinh dự có sự tham dự của GS.TS. Đặng Cảnh Khanh, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Quỹ Văn hiến Việt Nam; GS.TS. Lê Thị Quý, Quỹ Văn hiến Việt Nam; Nhà nghiên cứu văn hóa Đỗ Hoàng; cùng đồng chí Ninh Văn Phương, Phó phòng Lý luận chính trị – Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo – Dân vận Thành ủy Hải Phòng. Đại biểu xã An Phú có đồng chí Vũ Văn Quảng, Phó Chủ tịch UBND xã; đồng chí Nguyễn Đắc Long, Trưởng ban Đảng; cùng đại diện cơ quan chuyên môn, cán bộ giáo dục địa phương. Đại biểu thôn Kim Bảng gồm Bí thư, Trưởng thôn, Ban chi ủy, các đảng viên, con em quê hương và đặc biệt là các nhân chứng lịch sử: cụ Lưu Quang Cảnh, cụ Vũ Văn La – những người từng trực tiếp sống, chứng kiến và gắn bó với Thầy Sư Hạnh.

  Quang cảnh buổi Hội thảo

Những phát biểu xúc động, lay động lòng người

Mở đầu tọa đàm, đồng chí Phạm Văn Chiêm – Trưởng thôn Kim Bảng, với giọng nói nghẹn ngào, xúc động: “Nhân dân Kim Bảng chúng tôi đời đời ghi nhớ công ơn Thầy Sư Hạnh và các anh hùng liệt sĩ nói chung và những người con quê hương Kim Bảng nói riêng đã xả thân vì quê hương đất nước. Đặc biệt, trong khuôn khổ hội thảo hôm nay, Thầy Sư Hạnh không chỉ là trụ trì ngôi chùa làng, mà còn là điểm tựa tinh thần, như cha anh chúng tôi, người chiến sĩ đã hy sinh quên mình để bảo vệ quê hương. Hôm nay, trong không khí cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh và Cách mạng Tháng Tám, khi câu chuyện về Thầy được tái hiện trang trọng, chúng tôi không chỉ thấy tự hào mà còn trào dâng xúc động. Đây không chỉ là ký ức, mà là trách nhiệm, là mệnh lệnh từ trái tim để chúng tôi gìn giữ, truyền lại cho muôn đời con em của Làng Kim Bảng và của quê hương, đất nước”

Khi các nhân chứng lịch sử đứng lên phát biểu, cả hội trường có lúc bỗng lặng đi, đâu đó tiếng thổn thức xen lẫn những một số ánh nhìn nhoè đi vì nước mắt đỏ hoe. Cụ Vũ Văn La kể lại những tháng ngày máu lửa và sự bi hùng tráng của quê hương: sau sự hi sinh oanh liệt của Thầy Sư Hạnh, và sau đó ngày 10-11/8/1949, thêm 18 người con ưu tú của Làng Kim Bảng đã bị giặc bắt, tra tấn dã man rồi sát hại. Cả làng Kim Bảng khi ấy chìm trong máu và nước mắt. Đó là nỗi đau khôn nguôi, nhưng cũng chính là bản anh hùng ca bi tráng, để hôm nay chúng ta cúi đầu tưởng nhớ và ngẩng cao niềm tự hào với ngày kỉ niệm “Giỗ trận các anh hùng liệt sĩ và đồng bào” người Làng Kim Bảng. Đặc biệt, cụ Lưu Quang Cảnh – người sống cùng Thầy suốt ba năm, từ 1946 đến ngày Thầy hi sinh 1949 – xúc động chia sẻ: “Thầy vừa tụng kinh, vừa nuôi tôi như con. Thầy giản dị, nghiêm khắc nhưng chan chứa tình thương. Dáng đi tập tễnh vì vết thương súng đạn, tiếng mõ, giọng kinh của Thầy đã trở thành ký ức thiêng liêng. Khi bị giặc bắt, tra tấn tàn khốc, Thầy vẫn một lòng kiên trung, không hé nửa lời để lộ cơ sở cách mạng. Hình ảnh Thầy là ngọn lửa bất diệt trong trái tim tôi và trong ký ức của cả làng Kim Bảng. Tôi vẫn nhớ, những lần đưa đón thầy đi họp ở Côn Sơn, Chí Linh; mỗi khi trong chùa có cuộc họp bí mật, Thầy giao tôi lặng lẽ đi mời các cụ trong thôn. Khi cuộc họp diễn ra, Thầy lại bố trí người trèo lên cây mít để cảnh giới, nếu thấy địch càn quét thì lập tức báo hiệu cho mọi người xuống hầm trú ẩn. Có lần, tôi tận mắt chứng kiến Thầy đi tới các làng trong xã như Phong Trạch, Lý Văn… vận động từng hũ thóc, nắm gạo, bát cơm, từng chỗ nằm cho cán bộ kháng chiến. Người dân chúng tôi coi Thầy là chỗ dựa vững chắc giữa bão tố bom đạn.”

Cụ Vũ Văn La, người sống trong thời gian Thầy Sư Hạnh trụ trì Chùa Kim Bảng, và là người trực tiếp chứng kiến sự tra tấn dã man, bằng đủ mọi nhục hình đối với 18 anh hùng liệt sĩ và đồng bào ngay trước Đình Trên Làng Kim Bảng vào 16/7 (âm lịch) năm 1949

Cụ Lưu Quang Cảnh phát biểu cung cấp thông tin về Thầy Sư Hạnh và chỉ khu vực hầm bí mật trong Chùa Làng Kim Bảng 

Bản thảo tham luận của Cụ Lưu Quang Cảnh, người được Thầy Sư Hạnh cưu mang trong những năm 1946-1949 tại Chùa Làng Kim Bảng

Sau phần nhân chứng, GS.TS. Đặng Cảnh Khanh – với tấm lòng của một nhà nghiên cứu và cũng là nhà nghiên cứu lịch sử và văn hoá – phát biểu sâu sắc: “Trong hai cuộc kháng chiến, nhiều ngôi chùa đã trở thành căn cứ cách mạng, nhiều nhà sư đã cởi áo cà sa khoác chiến bào. Nhưng Thầy Sư Hạnh là trường hợp đặc biệt: sống giữa nhân dân Kim Bảng như một biểu tượng kép – vừa gieo mầm từ bi, vừa gieo hạt giống tự do. Dáng đi tập tễnh của Thầy, lời kinh vang vọng trong sương sớm, không chỉ là âm vang Phật pháp mà còn là tiếng gọi của cách mạng. Việc làm sáng rõ và tôn vinh Thầy hôm nay là sự khẳng định rằng: sức mạnh tinh thần, niềm tin và bản lĩnh dân tộc Việt Nam có thể hội tụ nơi một con người bình dị, khiêm nhường nhưng kiên trung đến tột cùng. Những cống hiến và sự hy sinh của Thầy Sư Hạnh xứng đáng được khắc sâu vào trang sử quê hương, trở thành ngọn đuốc soi đường cho hôm nay và mai sau. Tìm hiểu về tấm gương sáng của những người như Thầy Sư Hạnh chúng ta càng thấy rõ hơn nhu cầu phải đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu và thực hành, đặc biệt chú trọng và cần thiết, trong đó câu hỏi được đặt ra đến giờ với người dân làng Kim Bảng vẫn còn là Thầy Sư Hạnh cuối cùng là ai? Ông sinh ra ở đâu mà đến đây cống hiến cả cuộc đời cho nhân dân Kim Bảng. Công trạng cụ thể mà Thầy đã đóng góp cho Tổ quốc và nhân dân Kim Bảng còn có những gì chưa được biết đến nữa. Người dân Kim Bảng cũng mong muốn được khẳng định rõ hơn về Thầy Sư Hạnh cùng với những ghi nhận công trạng của ông đối với quê hương, đất nước. Họ cũng mong mỏi nơi đây cần phải có một tên đường, một trường học mang tên Thầy, tên người Anh hùng lực lượng vũ trang Lê Văn Nhân, và tất cả cùng 18 người con cũng ngã xuống trong một ngày vì đất nước, quê hương. Điều đó không phải chỉ là sự tri ân họ mà còn vì chính nguyện vọng của lớp trẻ hiện nay muốn được ghi nhớ mãi hình ảnh của họ và học theo họ.”

Giáo sư Tiến sĩ Đặng Vũ Cảnh Khanh, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Quỹ Văn hiến Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Tiếp nối, đồng chí Ninh Văn Phương, cán bộ của Phòng Lý luận Chính trị Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ Hải Phòng nhấn mạnh: “Hình ảnh Thầy Sư Hạnh là minh chứng sống động cho sự hòa quyện giữa đạo và đời. Làm rõ và tôn vinh Thầy chính là trách nhiệm với lịch sử, và cũng là bài học quý giá cho thế hệ trẻ hôm nay về lòng quả cảm, đức hy sinh và tinh thần vị quốc vong thân.”

Đồng chí Ninh Văn Phương, cán bộ của Phòng Lý luận Chính trị Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ Hải Phòng phát biểu tham luận tại Hội thảo

Kết thúc phần phát biểu, thay mặt UBND xã An Phú, đồng chí Vũ Văn Quảng – Phó Chủ tịch UBND xã phát biểu: “Hôm nay, trong không khí thiêng liêng của buổi toạ đàm tưởng nhớ Thầy Sư Hạnh – người trụ trì Chùa Kim Bảng, cũng là một chiến sĩ cách mạng kiên trung – chúng ta như được sống lại với những năm tháng gian khổ mà hào hùng của dân tộc. Sự hy sinh thầm lặng của Thầy không chỉ góp phần giữ gìn phong trào cách mạng tại thôn Kim Bảng, mà còn khẳng định chân lý: sức mạnh của dân tộc ta luôn bắt nguồn từ lòng dân, từ niềm tin sắt son vào độc lập, tự do. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 và Cách mạng Tháng Tám, UBND xã An Phú cùng toàn thể hệ thống chính trị địa phương xin hứa sẽ làm hết sức mình để bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị lịch sử – văn hoá – cách mạng của Chùa Kim Bảng và tấm gương Thầy Sư Hạnh. Đây không chỉ là trách nhiệm đối với quá khứ, mà còn là món quà tinh thần vô giá trao lại cho thế hệ mai sau. Chúng tôi mong rằng, sau buổi toạ đàm hôm nay, sẽ có thêm nhiều công trình nghiên cứu, nhiều hoạt động tri ân và lan tỏa ý nghĩa sâu sắc về cuộc đời, sự nghiệp và sự hy sinh cao cả của Thầy. Đồng thời, UBND xã sẽ phối hợp cùng Chi bộ, các ban ngành, đoàn thể và nhân dân Kim Bảng xây dựng kế hoạch cụ thể để tiếp tục giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ, biến nơi đây thành địa chỉ đỏ của quê hương – nơi không chỉ nhắc nhớ một người anh hùng, mà còn là nguồn cảm hứng bất tận về niềm tin, sự kiên định và tinh thần bất khuất của cả một cộng đồng. Trong thời gian tới, Chi bộ và nhân dân thôn Kim Bảng cần phối hợp cùng cơ quan khoa học, tiếp tục sưu tầm tư liệu, hoàn thiện hồ sơ về Thầy Sư Hạnh và các liệt sĩ Kim Bảng. Đây sẽ là cơ sở để xã kiến nghị cấp trên xem xét truy tặng, vinh danh xứng đáng. Đồng thời, địa phương sẽ tổ chức nhiều hoạt động tri ân, giáo dục truyền thống để các thế hệ sau luôn tự hào và sống xứng đáng với sự hy sinh của cha ông.”

Đồng chí Vũ Văn Quảng – Phó Chủ tịch UBND xã An Phú phát biểu chỉ đạo tại buổi Toạ đàm

Các vị đại biểu tham gia toạ đàm và dâng hương trước ban thờ Thầy Sư Hạnh

Ý nghĩa và kết luận

Buổi tọa đàm diễn ra trong bầu không khí trang nghiêm, nhiều khoảnh khắc cả hội trường như lặng đi, đâu đó trong những giọt nước mắt và lời phát biểu nghẹn ngào của các đại biểu và nhân dân khi hình ảnh Thầy Sư Hạnh được tái hiện qua lời kể, qua những trang tư liệu quý, qua ký ức sống động của các nhân chứng. Những câu chuyện mộc mạc nhưng chân thật ấy đã đưa mọi người trở về với không khí của những năm tháng kháng chiến đầy máu lửa, nơi mà ngôi chùa cổ kính không chỉ là chốn tâm linh, mà còn là thành lũy, là căn cứ cách mạng giữa lòng dân. Trong khuôn khổ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 và Cách mạng Tháng Tám, sự kiện này càng mang một ý nghĩa thiêng liêng đặc biệt. Nó khẳng định sự hy sinh của Thầy Sư Hạnh chính là minh chứng sống động cho mối gắn bó máu thịt giữa Phật giáo và cách mạng Việt Nam, giữa đức từ bi của đạo Phật và ý chí quật cường của dân tộc. Ở Thầy hội tụ hình ảnh của một nhà sư hiền từ, khiêm nhường trong dáng áo nâu giản dị, nhưng đồng thời là trái tim đỏ lửa, sẵn sàng xả thân vì độc lập, tự do cho quê hương, đất nước. Hình ảnh ấy đã vượt lên khỏi giới hạn của một con người, để trở thành huyền thoại bất tử trong ký ức của nhân dân Kim Bảng – một biểu tượng thiêng liêng về sự kết hợp giữa đạo và đời, giữa lòng nhân ái và tinh thần chiến đấu. Từ nay, không chỉ người dân An Phú, mà cả những thế hệ mai sau ở khắp nơi sẽ còn được nhắc nhớ, học tập và soi sáng từ tấm gương của Thầy. Đó là nguồn sức mạnh để mỗi người hôm nay tiếp tục viết tiếp trang sử hào hùng, để quê hương Kim Bảng và dân tộc Việt Nam mãi mãi trường tồn, vững bước trên con đường độc lập, tự cường và thịnh vượng.

Thông báo tìm Thầy Sư Hạnh

Một số clip: 

Bác Lưu Quang Cảnh giới thiệu về thời được Thầy Sư Hạnh cưu mang tại Chùa Kim Bảng những năm 1946-1949

Đồng chí Ninh Văn Phương phát biểu tham luận

HỘI NHỮNG NGƯỜI YÊU QUÝ MẾN LÀNG KIM BẢNG